Podczas przybliżania stosuje się następujące reguły zaokrąglania:

- jeżeli pierwszą z odrzucanych cyfr jest 0, 1, 2, 3, 4 to ostatnią z zachowanych cyfr pozostawiamy bez zmian

- jeżeli pierwszą z odrzucanych cyfr jest 5, 6, 7, 8, 9 to ostatnią z zachowanych cyfr zwiększamy o 1, gdyby tą ostatnią cyfrą była 9 wówczas zastępujemy ją zerem i zwiększamy o 1 drugą cyfrę od końca.

Przykład 1

Przybliż z dokładnością do jedności

image001

image002

Definicja 1

Błędem bezwzględnym przybliżenia nazywamy wartość bezwzględną różnicy między wartością rzeczywistą r a wartością przybliżoną p, czyli liczbę

image003

Przykład 2

image004

błąd przybliżenia wynosi

image005

image006

błąd przybliżenia wynosi

image007

image008

błąd przybliżenia wynosi

image009

Definicja 2

Błędem względnym przybliżenia nazywamy liczbę równą image010, gdzie image003 jest błędem bezwzględnym przybliżenia, zaś image011 jest wartością bezwzględną wielkości rzeczywistej.

Błąd procentowy to błąd względny, wyrażony w procentach, czyli image012 i informuje nas jakim procentem wartości rzeczywistej jest błąd bezwzględny.

Przykład 3

image013

błąd bezwzględny

image014

błąd względny

image015

błąd procentowy

image016

Przykład 4

Porównaj bez użycia kalkulatora liczby image017 i image018

image019

Zauważmy, że

image020

image021

image022

image023

Otrzymujemy

image024

Korzystając z rozwinięć dziesiętnych danych liczb niewymiernych, podaj przybliżenie dziesiętne poniższych liczb z dokładnością do dwóch miejsc po przecinku:

a) image001  b) image002  c) image003 
d) image004  e) image005  f) image006 

t

Oblicz błąd bezwzględny oraz błąd względny podanego przybliżenia:

a) Powierzchnia boiska o wymiarach 50,4 m x 38,2 m wynosi w przybliżeniu 2000m2.

b) Zawodnik przebiegł pewien dystans w czasie 1 min 54 sek. i oszacował, że bieg trwał 2 minuty.

Dwóch przedsiębiorców A i B prognozowało obroty swojej firmy na rok 2018. Poniższa tabela podaje prognozy oraz rzeczywiste obroty firm.

t

a) Oblicz błąd bezwzględny przybliżenia (prognozy) dla obu przedsiębiorców.

b) Oblicz błąd procentowy i oceń, który z przedsiębiorców popełnił mniejszy błąd, prognozując obroty swojej firmy.

Sprawdź, nie używając kalkulatora, czy liczba image001 należy do przedziału image002.