Dziedziną równania z jedną niewiadomą nazywamy zbiór tych wszystkich liczb rzeczywistych, dla których wyrażenia tworzące równanie mają sens liczbowy.

Przykład 1

Wyznaczmy dziedzinę przykładowych równań:

a) image001

image002

b) image003

image002

c) image004

nie możemy dzielić przez image005, zatem

image006

image007

image008

d) image009

W liczniku ułamka nie mamy ograniczeń, natomiast nie możemy dzielić przez image005, zatem

image010

image011

image012

image013

e) image014

W licznikach ułamka nie mamy ograniczeń, natomiast nie możemy dzielić przez image005, zatem

image015

image016

image017

image018

image019

image020

f) image021

pod pierwiastkiem nie może wystąpić wartość ujemna, zatem

image022

image023

g) image024

nie możemy dzielić przez image005 oraz pod pierwiastkiem nie może wystąpić wartość ujemna, zatem

image025

image026

image027

image028

image029

image030

Liczba spełnia równanie z jedną niewiadomą, jeśli po podstawieniu tej liczby do równania w miejsce niewiadomej otrzymamy równość prawdziwą.

Przykład 2

Sprawdzimy, czy liczba image031 oraz image032 spełnia równanie

image033

image034

dla image035 lewa strona równania ma postać

image036

image037

image038

image039, ponieważ image040

liczba image031 nie spełnia równania image033

dla image041 lewa strona równania ma postać

image036

image042

image038

image043, ponieważ image044

liczba image032 spełnia równanie image033.

Definicja 1

Rozwiązaniem równania z jedną niewiadomą nazywamy każdą liczbę rzeczywistą, należącą do dziedziny równania, która spełnia to równanie.

Przykład 3

Rozwiąż równanie image045

Wyznaczamy dziedzinę równania

image046

image027

image013

Rozwiązujemy równanie

image047

image048

image049

image041

Jedynym rozwiązaniem równania image045 jest liczba image032.

Definicja 2

Równaniem tożsamościowym nazywamy równanie, które jest spełnione przez każdą liczbę należącą do dziedziny tego równania.

Przykład 4

Rozwiąż równanie image050

Wyznaczamy dziedzinę równania

image002

Rozwiązujemy równanie

image051

image052

image053

image054

image055

Równanie jest spełnione przez każdą liczbę rzeczywistą, zatem jest równaniem tożsamościowym.

Definicja 3

Równaniem sprzecznym nazywamy równanie, którego nie spełnia żadna liczba należąca do dziedziny równania.

Przykład 5

Rozwiąż równanie image056

Wyznaczamy dziedzinę równania

image002

Rozwiązujemy równanie

image057

image058

image059

image060

image061

Widzimy, że podczas rozwiązywania równania otrzymaliśmy sprzeczność, ponieważ image062. Równanie image056 jest równaniem sprzecznym.

Podaj dziedzinę danego równania. Następnie sprawdź, czy liczby podane obok równania spełniają te równanie.

a) image001  b) image002 
c) image003  d) image004 
e) image005  f) image006 

Dane jest równanie z niewiadomą image001. Wyznacz wartość liczby image002, dla której podana obok równania liczba jest jego rozwiązaniem.

a) image003  b) image004 
c) image005  d) image006 
e) image007  f) image008 

Rozwiąż równania. Pamiętaj o określeniu dziedziny równania.

a) image001  b) image002  c) image003 
d) image004  e) image005  f) image006 

Rozwiąż równania. Pamiętaj o określeniu dziedziny równania.

a) image001     b) image002     c) image003 

Rozwiąż równania:

a) image001 b) image002 
c) image003 d) image004
e) image005 f) image006

Podaj przykład równania, którego dziedziną jest zbiór R, a zbiorem rozwiązań jest zbiór A, jeśli:

a) image001 b) image002 c) image003
d) image004 e) image005 f) image006

Czy dane równanie jest tożsamościowe? Odpowiedź uzasadnij.

a) image001 b) image002
c) image003 d) image004

Uzasadnij, że poniższe równania są sprzeczne:

a) image001     b) image002

Rozwiąż równanie:

a) image001  b) image002 
c) image003  d) image004 
e) image005  f) image006 

Rozwiąż równanie:

a) image001  b) image002 
c) image003  d) image004 
e) image005  f) image006 

Rozwiąż równania:

a) image001  b) image002 
c) image003  d) image004 
e) image005  f) image006 

Sprawdź, czy podane równania są równoważne:

a) image001 oraz image002  b) image003 oraz image004 
c) image005 oraz image006  d) image007 oraz image008 
e) image009 oraz image010  f) image011 oraz image012 

(Zadanie Bhâskary* o pszczołach) Piąta część pszczelej gromadki usiadła na kwiatach magnolii, trzecia część tej gromadki – na kwiatach lotosu, potrojona różnica drugiej z tych liczb i pierwszej odleciała ku drzewom jaśminu. Jedna tylko pszczółka – zwabiona słodko pachnącym kwieciem koniczyny – krążyła nad nim. Ile pszczół było w tej gromadce?

* Bhâskara (1114-1185) matematyk hinduski, autor dzieła poświęconego arytmetyce, Lilavati („czarująca”)

Dziadek rozdzielił orzechy między dwóch wnuków. Młodszemu dał image001 wszystkich orzechów i dołożył do nich jeszcze 3 orzechy. Starszemu wnukowi dał image001 pozostałych orzechów i dołożył ostatnie 6 orzechów. Ile orzechów miał dziadek i jak je rozdzielił?

Wyznacz trzy kolejne liczby nieparzyste, których suma jest równa image001.

Czy istnieją cztery kolejne liczby naturalne, podzielne przez 3, których suma jest równa 780? Odpowiedź uzasadnij.

Suma czterech kolejnych liczb całkowitych, niepodzielnych przez 5 jest równa 150. Wyznacz te liczby.

Oblicz długość boku kwadratu, którego przekątna jest o 2cm dłuższa od boku.

Oblicz długość boku trójkąta równobocznego, którego wysokość jest o 3cm krótsza od boku.

Jeśli dwa równoległe boki kwadratu pozostawimy bez zmiany, a pozostałe dwa zmniejszymy o image001, to otrzymamy prostokąt, którego pole będzie o image002 mniejsze od pola danego kwadratu. Oblicz długość boku danego kwadratu.

Dany jest trójkąt prostokątny równoramienny, którego przyprostokątne mają długość image001. Jeżeli jedną przyprostokątną pozostawimy bez zmiany, a drugą zwiększymy o 10, to pole trójkąta zwiększy się o 20. Oblicz image001.

Janek zazwyczaj wychodzi z domu rano o stałej porze i przychodzi do szkoły o godzinie image001. Dzisiaj wyszedł 5 minut wcześniej, ale szedł dwa razy wolniej i dotarł do szkoły o godzinie image002. O której godzinie Janek wyszedł dzisiaj z domu?