W trójkącie prostokątnym boki znajdujące się przy kącie prostym nazywamy przyprostokątnymi, a bok leżący naprzeciw kąta prostego – przeciwprostokątną.

Najdłuższym bokiem w trójkącie prostokątnym jest przeciwprostokątna, ponieważ leży naprzeciw kąta o największej mierze.

image001

Twierdzenie 1

Jeżeli trójkąt jest prostokątny, to suma kwadratów długości przyprostokątnych jest równa kwadratowi długości przeciwprostokątnej.

image002

image003

Przykład 1

Oblicz długość nieznanych odcinków na rysunkach poniżej:

a) image004

image003

image005

image006

image007

image008

b) image009

image003

image010

image011

image012

image013

Twierdzenie 2 Twierdzenie odwrotne do twierdzenia Pitagorasa

Jeśli suma kwadratów długości dwóch boków jest równa kwadratowi długości trzeciego boku trójkąta to ten trójkąt jest prostokątny.

Przykład 2

Dane są długości trzech boków trójkąta. Czy któryś z tych trójkątów jest prostokątny?

a) image014

Zauważamy, że:

image015

image003

image016

image017

image018

Otrzymaliśmy zdanie prawdziwe, zatem trójkąt o bokach image014 jest trójkątem prostokątnym.

b) image019

Zauważamy, że:

image020

image021

image022

image023

image003

image024

image025

image026

Otrzymaliśmy zdanie prawdziwe, zatem trójkąt o bokach image019  jest trójkątem prostokątnym.

c) image027

Zauważamy, że:

image028

image003

image029

image030

image031

Otrzymaliśmy zdanie fałszywe, zatem trójkąt o bokach image027 nie jest trójkątem prostokątnym.

Twierdzenie 3

Jeśli boki trójkąta oznaczymy a, b, c image032 oraz image033 to trójkąt jest rozwartokątny, jeśli natomiast image034 to trójkąt jest ostrokątny.

Przykład 3

Skonstruuj odcinek długości image035.

image036

Oblicz długości nieznanych odcinków na rysunkach poniżej:

a) image001

b) image002

O ile odcinek CD jest krótszy od odcinka BC?

a) image001

b) image002

Ile cali ma telewizor, którego wymiary ekranu wynoszą 42 cm na 31,5 cm?

Dwa samochody minęły się na skrzyżowaniu: pierwszy jechał w kierunku wschodnim z prędkością 96 km/h, a drugi w kierunku południowym z prędkością 72 km/h. Ile kilometrów przejechał każdy z nich w czasie 5 minut i jaka była wtedy odległość między tymi samochodami w linii prostej?

Przyprostokątne trójkąta prostokątnego pozostają w stosunku 5:12. Oblicz długości boków tego trójkąta, jeśli jego obwód jest równy 90 cm.

Jeden bok prostokąta ma długość 11 cm, a drugi jest o 1 cm krótszy od przekątnej. Oblicz obwód tego prostokąta.

Wyznacz wzór na długość przekątnej kwadratu w zależności od długości a jego boku. Następnie oblicz długość boku kwadratu, którego przekątna jest o 2 cm dłuższa od boku.

Wyznacz długość odcinka AB, wiedząc, że punkt P leży w odległości image001 od prostej AB oraz w odległości image002 od punktu A i od punktu B.

Dane są odcinki a i b ( a > b > 0 ). Skonstruuj odcinek długości:

a) image001

b) image002

c) image003

d) image004

Wyznacz liczbę a, dla której podane liczby są długościami boków trójkąta prostokątnego. Rozważ dwa przypadki.

a) 0,5a; 12; 20

b) 8; 9a; 10

Sprawdź, czy trójkąt o podanych długościach boków jest ostrokątny, prostokątny, czy rozwartokątny.

a) 2,5 cm; 6 cm; 6,5 cm

b) image001 cm; 2 cm; 3 cm

c) 9 cm; 8 cm; 5 cm

d) image002 cm; image003 cm; image004 cm

e) image005 cm; image006 cm; image007 cm

f) image008 cm; image009 cm; image010 cm

Sprawdź, czy dany trójkąt jest prostokątny, ostrokątny, czy rozwartokątny, jeśli długości jego boków pozostają w stosunku:

a) image001

b) image002

c) image003

d) image004

W prostokącie ABCD bok AD ma długość 10 cm. Na boku AB zaznaczono punkt E w taki sposób, że image001. Punkt E połączono z punktami D i C. Wyznacz długość boku AB wiedząc, że kąt DEC jest prosty.

Boki prostokąta ABCD mają długość: image001, image002. Niech K oznacza środek boku DC, zaś L – punkt leżący na boku BC i dzielący ten bok na dwa odcinki w stosunku 1:2. Wykaż, że trójkąt ALK jest prostokątny. Rozważ dwa przypadki.

W prostokącie ABCD boki mają długość: image001, image002. Bok BC przedłużono poza punkt C do punktu E. Odcinek AE przecina bok DC w punkcie P. Wykaż, że jeśli image003, to kąt APB jest prosty.

image004