Dziedziną nierówności z jedną niewiadomą nazywamy zbiór tych wszystkich liczb rzeczywistych, dla których wyrażenia tworzące nierówność mają sens liczbowy.
Przykład 1
Wyznacz dziedzinę nierówności:
a)
b)
c)
Liczba spełnia nierówność z jedną niewiadomą, jeśli po podstawieniu tej liczby do nierówności w miejsce niewiadomej otrzymamy nierówność arytmetycznie prawdziwą.
Przykład 2
Sprawdzimy, czy liczba oraz spełnia nierówność
dla mamy
Liczba nie spełnia nierówności , gdyż po podstawieniu jej otrzymaliśmy nierówność arytmetyczną, która jest fałszywa
dla mamy
Liczba spełnia nierówność , gdyż po podstawieniu jej otrzymaliśmy nierówność arytmetyczną, która jest prawdziwa.
Definicja 1
Rozwiązaniem nierówności z jedną niewiadomą nazywamy każdą liczbę rzeczywistą, należącą do dziedziny nierówności, która spełnia tę nierówność.
Definicja 2
Rozwiązać nierówność z jedną niewiadomą, to wyznaczyć zbiór wszystkich liczb spełniających daną nierówność lub wykazać, że nie istnieją liczby spełniające tę nierówność.
Przykład 3
Wyznacz zbiór rozwiązań nierówności:
a)
Wyznaczamy dziedzinę
Zauważamy, że nierówność jest spełniona tylko wtedy, gdy mianownik ułamka będzie liczbą dodatnią, zatem
Przedstawiamy graficznie nasze rozwiązanie i zapisujemy je w formie przedziału
b)
Wyznaczamy dziedzinę
Zauważamy, że nierówność jest spełniona dla wszystkich liczb rzeczywistych z wyjątkiem liczby zero, zatem
Przedstawiamy graficznie nasze rozwiązanie i zapisujemy je w formie przedziału
Definicja 3
Dwie nierówności określone w tej samej dziedzinie są równoważne wtedy i tylko wtedy, gdy mają takie same zbiory rozwiązań w tej dziedzinie.
Nierównością liniową nazywamy nierówność, którą można zastąpić nierównością równoważną.
Przykład 4
Rozwiąż nierówność:
a)
Wyznaczamy dziedzinę
Rozwiązujemy nierówność
Przedstawiamy graficznie nasze rozwiązanie i zapisujemy je w formie przedziału
b)
Wyznaczamy dziedzinę
Rozwiązujemy nierówność
Mnożąc lub dzieląc strony nierówności prze liczbę ujemną musimy zmienić zwrot nierówności na przeciwny, zatem
Przedstawiamy graficznie nasze rozwiązanie i zapisujemy je w formie przedziału
c)
Wyznaczamy dziedzinę
Rozwiązujemy nierówność
Zauważamy, że wyrażenie jest liczbą ujemną, gdyż , zatem zmieniamy zwrot nierówności na przeciwny
Przedstawiamy graficznie nasze rozwiązanie i zapisujemy je w formie przedziału
Definicja 4
Nierównością tożsamościową nazywamy nierówność, która jest spełniona przez każdą liczbę należącą do dziedziny tej nierówności.
Przykład 5
Rozwiąż nierówność .
Wyznaczamy dziedzinę
Zauważamy, że wyrażenie jest zawsze liczbą dodatnią lub zerem, zatem nierówność jest spełniona dla dowolnej liczby rzeczywistej, co oznacza, że nasza nierówność jest nierównością tożsamościową.
Definicja 5
Nierównością sprzeczną nazywamy nierówność, której nie spełnia żadna liczba należąca do dziedziny tej nierówności.
Przykład 6
Rozwiąż nierówność .
Wyznaczamy dziedzinę
Rozwiązujemy nierówność
Zauważamy, że wyrażenie jest zawsze liczbą dodatnią lub zerem, zatem nie istnieje liczba, która spełniałaby nierówność .