Aktualnie: 3835 użytkowników
Definicja 1
Liczba naturalna jest podzielna przez liczbę naturalną , gdzie wtedy i tylko wtedy, gdy istnieje taka liczba naturalna , dla której .
Liczbę nazywamy dzielnikiem liczby , natomiast o liczbie mówimy, że jest wielokrotnością liczby .
Przykład 1
Wyznacz sumę trzech kolejnych liczb naturalnych, z których najmniejsza to .
zatem
Zauważmy, że otrzymaliśmy iloczyn liczby i liczby , a więc dla dowolnej liczby naturalnej suma trzech kolejnych liczb naturalnych jest liczbą podzielną przez .
Definicja 2
Liczbą pierwszą nazywamy każdą liczbę naturalną większą od , której jedynymi dzielnikami są i .
Liczbą złożoną nazywamy każdą liczbę naturalną większą od , która nie jest liczbą pierwszą.
Liczby oraz nie są ani liczbami pierwszymi, ani liczbami złożonymi.
Przykład 2
a) Podaj sześć liczb pierwszych zaczynając od najmniejszej:
b) Podaj sześć kolejnych liczb złożonych zaczynając od :
Przykład 3
Wypisz wszystkie dzielniki liczby :
Cechy podzielności liczb naturalnych
liczba naturalna |
cecha podzielności przez liczbę |
2 |
ostatnią cyfrą liczby jest |
3 |
suma cyfr liczby jest podzielna przez |
4 |
dwie ostatnie cyfry liczby tworzą liczbę podzielną przez |
5 |
ostatnią cyfrą liczby jest |
6 |
liczba jest podzielna przez i przez |
8 |
trzy ostatnie cyfry to lub tworzą liczbę podzielną przez |
9 |
suma cyfr liczby jest podzielna przez |
10 |
ostatnią cyfrą liczby jest |
25 |
dwie ostatnie cyfry tworzą liczbę lub są zerami |
Przykład 4
Liczba :
- jest podzielna przez , ponieważ jej ostatnią cyfrą jest
- jest podzielna przez , ponieważ suma jej cyfr wynosi i jest podzielna przez
- nie jest podzielna przez , ponieważ jej dwie ostatnie cyfry tworzą liczbę , a ta nie jest podzielna przez
- nie jest podzielna przez , ponieważ jej ostatnią cyfrą jest
- jest podzielna przez , ponieważ jest podzielna przez i przez
- nie jest podzielna przez , ponieważ jej trzy ostatnie cyfry nie są zerami i liczba utworzona z trzech ostatnich liczb, czyli , nie jest podzielna przez
- nie jest podzielna przez , ponieważ suma jej cyfr wynosi i nie jest podzielna przez
- nie jest podzielna przez , ponieważ jej ostatnią cyfrą jest 8
- nie jest podzielna przez 25, ponieważ jej dwie ostatnie liczby nie tworzą liczby , ani nie są zerami.
Definicja 3
Największym wspólnym dzielnikiem () liczb i nazywamy największą liczbę naturalną, która jest dzielnikiem każdej z liczb i i zapisujemy .
Najmniejszą wspólną wielokrotnością () liczb i nazywamy najmniejszą liczbę naturalną, różną od zera, która jest podzielna przez każdą z liczb i i zapisujemy .
Przykład 5
Znajdziemy i
Największy wspólny dzielnik
Wyznaczamy rozkład liczb i na czynniki pierwsze (wykonujemy dzielenie liczby przez najmniejsze możliwe większe od naturalne dzielniki tych liczb)
Wykonujemy dzielenie liczby
Zatem liczbę możemy zapisać jako:
Wykonujemy dzielenie liczby
Zatem liczbę możemy zapisać jako:
Zauważamy, że w rozkładach na czynniki pierwsze liczb i powtarza się , zatem
Najmniejsza wspólna wielokrotność
Już wiemy, że oraz . Wyznaczając bierzemy po uwagę wszystkie czynniki, które nie powtarzają się w obydwu rozkładach, zatem z liczby i z liczby .
Twierdzenie 1
Dla dowolnych liczb naturalnych dodatnich i , prawdziwa jest równość
Twierdzenie 2
Dla dowolnych liczb naturalnych i , gdzie istnieje tylko jedna para liczb naturalnych i , dla których , gdzie .
Reszta z dzielenia liczb całkowitych jest równa lub jest liczbą całkowitą dodatnią.
Przykład 6
Jakie reszty możemy otrzymać w wyniku dzielenia liczb naturalnych przez ?
Reszta z dzielenia jest liczbą naturalną, która jest mniejsza od dzielnika, zatem w wyniku dzielenia liczby naturalnej przez , możemy otrzymać następujące reszty:
Przykład 7
ponieważ
ponieważ
ponieważ
ponieważ
Definicja 5
Liczbę całkowitą nazywamy liczbą parzystą wtedy i tylko wtedy, gdy jest podzielna przez .
Dla dowolnej liczby naturalnej liczba parzysta ma postać:
Liczbę całkowitą nazywamy liczbą nieparzystą wtedy i tylko wtedy, gdy jest nie podzielna przez .
Dla dowolnej liczby naturalnej liczba nieparzysta ma postać:
Przykład 8
Obliczmy resztę z dzielenia przez liczby , gdzie .
Reszta z dzielenia może być lub liczbą naturalną dodatnią, zatem przed jej wyznaczeniem przekształcimy nasze wyrażenie
Wyrażenie jest liczbą całkowitą, ponieważ , zatem wyrażenie jest liczbą całkowitą podzielną przez .
Wniosek:
Wyrażenie to liczba całkowita, która przy dzieleniu przez daje resztę .
Liczby i rozłóż na czynniki pierwsze. Następnie wyznacz oraz .
a)
b)
c)
d)
Czytaj więcej: Zbiór liczb naturalnych i zbiór liczb całkowitych. Zadanie 1
Na podstawie odpowiednich cech podzielności liczb naturalnych podaj, które z podanych liczb są dzielnikami liczby:
a) 40008 b) 556812
c) 209370 d) 45000
Czytaj więcej: Zbiór liczb naturalnych i zbiór liczb całkowitych. Zadanie 2
Litera X oznacza w liczbie 8015X cyfrę jedności. Podaj, które cyfry można wpisać w miejsce X, aby liczba ta była podzielna:
a) przez 9 b) przez 5 c) przez 4
d) przez 3 i nie była podzielna przez 2 e) przez 8
Czytaj więcej: Zbiór liczb naturalnych i zbiór liczb całkowitych. Zadanie 3
Liczba jest podzielna przez , zaś . Oceń, czy podane poniżej liczby są również podzielne przez :
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Czytaj więcej: Zbiór liczb naturalnych i zbiór liczb całkowitych. Zadanie 4
Liczby i są liczbami pierwszymi większymi od . Jaką liczbą pierwszą czy złożoną jest liczba oraz liczba ?
Czytaj więcej: Zbiór liczb naturalnych i zbiór liczb całkowitych. Zadanie 5
Wypisz wszystkie liczby całkowite nie mniejsze od i jednocześnie nie większe niż . Ile jest wśród nich liczb:
a) naturalnych
b) pierwszych
c) złożonych
d) parzystych
e) nieparzystych
f) podzielnych przez ?
Czytaj więcej: Zbiór liczb naturalnych i zbiór liczb całkowitych. Zadanie 6
Wypisz elementy zbioru:
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Czytaj więcej: Zbiór liczb naturalnych i zbiór liczb całkowitych. Zadanie 7
Zapisz:
a) trzy kolejne liczby naturalne, z których największą jest liczba ;
b) trzy kolejne liczby parzyste, z których najmniejszą jest ;
c) trzy kolejne liczby nieparzyste, z których największą jest ;
d) w postaci ogólnej liczbę naturalną, która w wyniku dzielenia przez daje resztę ;
e) w postaci ogólnej liczbę całkowitą, która w wyniku dzielenia przez daje resztę ;
f) w postaci ogólnej dwie kolejne liczby naturalne, które w wyniku dzielenia przez dają resztę .
Czytaj więcej: Zbiór liczb naturalnych i zbiór liczb całkowitych. Zadanie 8
Liczba jest całkowita. Podaj resztę z dzielenia liczby przez liczbę , jeśli:
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Czytaj więcej: Zbiór liczb naturalnych i zbiór liczb całkowitych. Zadanie 9
Ile jest równa reszta z dzielenia przez sumy trzech kolejnych liczb całkowitych:
a) nieparzystych
b) parzystych
c) niepodzielnych przez ?
Czytaj więcej: Zbiór liczb naturalnych i zbiór liczb całkowitych. Zadanie 10
Czy suma czterech kolejnych liczb naturalnych jest podzielna przez ? Odpowiedź uzasadnij.
Czytaj więcej: Zbiór liczb naturalnych i zbiór liczb całkowitych. Zadanie 11
Czy suma czterech kolejnych liczb nieparzystych jest podzielna przez ? Odpowiedź uzasadnij.
Czytaj więcej: Zbiór liczb naturalnych i zbiór liczb całkowitych. Zadanie 12
Liczba naturalna w wyniku dzielenia przez daje resztę , zaś liczba naturalna w wyniku podzielenia przez daje resztę . Jaką resztę otrzymamy w wyniku podzielenia przez liczby:
a) b)
c) d)
e) f)
Czytaj więcej: Zbiór liczb naturalnych i zbiór liczb całkowitych. Zadanie 13
Dane są dwie kolejne liczby całkowite i , gdzie . Liczba w wyniku podzielenia przez daje resztę . Wyznacz resztę z podzielenia liczby :
a) przez b) przez
c) przez d) przez
Czytaj więcej: Zbiór liczb naturalnych i zbiór liczb całkowitych. Zadanie 14
Wyznacz wszystkie naturalne liczby n, dla których:
a) liczba jest naturalna
b) liczba jest całkowita
Czytaj więcej: Zbiór liczb naturalnych i zbiór liczb całkowitych. Zadanie 15