Definicja 1.
W układzie współrzędnych dane są punkty i .
Wektorem nazywamy uporządkowaną parę liczb .
Taki wektor oznaczamy .
Liczby nazywamy współrzędnymi wektora.
Przykład 1.
Na rysunku poniżej w układzie współrzędnych dane są punkty A, B, C, D, E, F oraz wektory . Oblicz współrzędne podanych wektorów.
Wektor jest zaczepiony w punkcie , a jego końcem jest punkt , zatem:
Wyznaczamy współrzędne wektorów i :
Wektor, którego obie współrzędne są zerami, nazywamy wektorem zerowym i oznaczamy . Interpretacją geometryczną wektora zerowego jest punkt.
Przykład 2.
Dany jest punkt . Wyznacz współrzędne punktu B, wiedząc, że .
Wiemy, że:
Korzystamy z definicji wektora:
Otrzymujemy:
Przesunięcie z punktu A do punktu B wzdłuż osi OX opisuje pierwsza współrzędna wektora , zaś wzdłuż osi OY – druga współrzędna tego wektora. Jeśli współrzędna wektora jest liczbą dodatnią, to przesunięcie jest zgodne ze zwrotem osi, a jeśli ujemną – przeciwne do zwrotu osi.
Wektory i nazywamy wektorami składowymi wektora .
Przykład 2.
Dany jest punkt oraz wektor .
a) Podaj współrzędne składowych tego wektora,
b) Zaznacz w układzie współrzędnych punkt A. Korzystając z wektorów składowych i , wyznacz współrzędne punktu C oraz współrzędne punktu B.
a) Podaj współrzędne składowych tego wektora
b) Zaznacz w układzie współrzędnych punkt A. Korzystając z wektorów składowych i , wyznacz współrzędne punktu C oraz współrzędne punktu B.
Definicja 2.
Wektory i , gdzie i , są równe wtedy i tylko wtedy, gdy i . Równość wektorów i zapisujemy .
Przykład 3.
Przedstaw w układzie współrzędnych wektor .
Zbiór wszystkich wektorów równych danemu wektorowi zaczepionemu nazywamy wektorem swobodnym.
Przykład 4.
Odczytaj z rysunku współrzędne przedstawionych wektorów.
Definicja 3.
Długością wektora , gdzie , nazywamy liczbę . Długość wektora oznaczamy .
Przykład 5.
Oblicz długość wektora , gdzie .
Jeśli i , to długość wektora wyraża się wzorem:
Przykład 6.
Mamy dane punkty i . Wyznacz długość wektora .
Definicja 4.
Sumą wektorów i , gdzie i , nazywamy wektor . Sumę wektorów i oznaczamy .
Przykład 7.
Wyznacz sumę wektorów i , gdzie i , a następnie przedstaw jej graficzną interpretację.
Definicja 5.
Wektory i , gdzie i , są przeciwne wtedy, gdy suma wektorów i jest wektorem zerowym, wówczas:
oraz
Wektor przeciwny do wektora oznaczamy .
Wektor przeciwny do wektora oznaczamy lub .
Jeśli wówczas .
Definicja 6.
Różnicą wektorów i , gdzie i , nazywamy wektor . Różnicę wektorów i oznaczamy .
Odjąć wektor od wektora to znaczy dodać do wektora wektor .
Przykład 8.
Wyznacz różnicę wektorów i , gdzie i , a następnie przedstaw jej graficzną interpretację.
Definicja 7.
Iloczynem wektora , gdzie , przez liczbę rzeczywistą k nazywamy wektor . Iloczyn wektora przez liczbę k oznaczamy .
Przykład 9.
Jeśli , to .
Twierdzenie 1.
Jeśli punkt S jest środkiem odcinka AB, gdzie i , to